منجی می آید

سؤال: چرا گاهى وقت‏ها دعاى ما مستجاب نمى‏شود؟

پاسخ: عدم استجابت دعاى ما به خاطر شرک یا جهل ماست. در تفسیر المیزان مى‏خوانیم که خداوند در این آیه

مى‏فرماید: «اجیب دعوة الداع اذا دعان» خودم اجابت مى‏کنم دعا کننده‏اى را که فقط مرا بخواند و با اخلاص تمام، از

من طلب خیر کند. پس اگر دعا مستجاب نشد، یا به جهت آن است که ما از خداوند خیر نخواسته‏ایم و در واقع براى

ما شرّ بوده، یا اگر واقعاً خیر بوده، خالصانه و صادقانه از خداوند درخواست نکرده‏ایم و همراه با استمداد از غیر بوده

است و یا این‏که استجابت درخواست ما، به مصلحت ما نباشد که به فرموده روایات، در این صورت به جاى آن

بلایى از ما دور مى‏شود ویا براى آینده ما یا نسل ما ذخیره مى‏شود ویا در آخرت جبران مى‏گردد.

در اصول کافى مى‏خوانیم: «کسى که غذاى حرام بخورد، یا امر به معروف و نهى از منکر را ترک کند و یا از سر

غفلت و بى‏اعتنایى دعا کند، دعایش مستجاب نمى‏شود».

معناى دعا، ترک کسب و کار نیست؛ بلکه توکّل به خداوند همراه با تلاش و کوشش است؛ لذا در حدیث

مى‏خوانیم: دعاى کسى که تلاش نمى‏کند و بیکار نشسته مستجاب نمى‏شود.

سؤال: با این‏که کارهاى خداوند قانون‏مند و براساس عوامل و سنّت‏هاى ثابت است، پس دعا چه نقشى دارد؟

پاسخ: همان‏گونه که حکم نماز و روزه‏ى مسافر با غیرمسافر متفاوت است، حال و مقام و منزلت انسان دعا کننده

نیز با انسان غافل از خدا متفاوت هستند و سنّت خداوند لطف به اوّلى است، نه دومى. آرى؛ دعا و گفتگو با

خداوند، ظرفیّت انسان را براى دریافت الطاف الهى بیشتر مى‏کند. همان‏گونه که توسّل و زیارت اولیاى خدازمینه را

مساهد و شرایط انسان را عوض مى‏کند. چنانکه اگر کودکى همراه پدر به مهمانى رود، دریافت محبّتش بیش از آن

خواهد بود که تنها برود. بنابراین دعا، زیارت و توسل، سبب تغییر شرایط است، نه بر هم زدن سنّت‏هاى قطعى

الهى.

سؤال: با این که خداوند وعده‏ى استجابت داده است، «اُدعونى استجب لکم» چرا برخى دعاهاى ما مستجاب

نمى‏شود؟
پاسخ: الف) بعضى اعمال نظیر گناه و ظلم و خوردن لقمه‏ى حرام و عفو نکردنِ کسانى که از ما عذرخواهى

مى‏کنند، مانع استجابت دعا مى‏شود.

ب) گاهى مستجاب شدن دعاى ما نظام آفرینش را به هم مى‏ریزد، نظیر دانش آموزى که در امتحان جغرافیا در

پاسخ این سؤال که آیا سطح دریاها بالاتر است یا کوه‏ها؟ چون به اشتباه نوشته بود سطح دریاها بالاتر است! از

خداوند خواسته بود که این دو را جا به جا کند تا او نمره‏ى قبولى بگیرد! به هر حال خداوند همان گونه که قادر

است، حکیم نیز هست.

ج) گاهى آن دعا مستجاب نمى‏شود، ولى مشابه آن مستجاب مى‏شود.

د) گاهى اثر دعا در آینده‏ى خود انسان یا خانواده و نسل او یا در قیامت نتیجه مى‏دهد و فورى مستجاب

نمى‏شود.

هر دعایى که مستجاب نشود در حقیقت دعا نیست، چون دعا به معناى طلب خیر است و بسیارى از

خواسته‏هاى ما شرّ است نه خیر.